ویرانی عقل

ویرانی عقل

این کتاب پس از پیش‌گفتاری تحت عنوان درباره خردستیزی به‌مثابه پدیده‌ای بین‌المللی در دوران امپریالیسم، در هفت فصل به مباحثی چون خصوصیات تکامل تاریخی آلمان، پایه‌گذاری خردستیزی در دوران میان دو انقلاب و … می‌پردازد. لوکاچ در این کتاب با رخنه در نسج مشخص اجتماعی نظرات مداحان مستقیم و غیرمستقیم سرمایه‌داری، از قبیل شوپنهاور، نیچه، دیلتای، هایدگر و امثالهم که آرای‌‌شان رویشگاهی برای رشد فاشیسم و به‌قدرت رسیدن هیتلر و اعوان و انصار او را فراهم ساخت، مورد واکاوی عمیق اجتماعی و فلسفی قرار می‌دهد. ویرانی عقل یا انهدام فرهنگی در میان آثار این فیلسوف مجار از اشتهار ویژه‌ای برخوردار است.

او در این اثر تصویر زنده‌ای از تاریخ اندیشۀ معاصر، ایدئولوژی بورژوایی به طور اعم و فلسفۀ آن به طور اخص را به دست می‌دهد. همان‌طور که می‌دانیم تاریخ «تا قبل از قرن هجدهم تنها با یک شکل ایدئولوژی، یعنی با مذهب و الهیات آشنا بود؛ ولی هنگامی که بورژوازی در قرن هجدهم به اندازه کافی نیرومند شد تا یک ایدئولوژی مطابق با وضع طبقاتی خویش برای خود ایجاد نماید، آنگاه انقلاب کبیر خود، یعنی انقلاب فرانسه را انجام داد که منحصراً از ایده‌های قضایی مدد می‌جست». لوکاچ با دنبال کردن تاریخ فلسفی بعد از این دوران عقاید فلاسفه و اندیشمندان غربی و به ویژه آلمانی که در صحرای اوهام و بادیۀ ضلالت گمراه و سرگردان گشتند و به عنوان کود در نظام‌های اهریمنی به کار برده شدند را مورد غور و بررسی قرار می‌دهد و از سیر تحول این عقاید و تأثیر آن بر جریانات سیاسی و سایه‌های غم‌انگیز دوران گذشته که به عصر کنونی کشیده شده است، سخن می‌گوید.